Roman Szymon Pawlicki, urodzony 28 lutego 1935 roku w Koninie, był wybitnym polskim aktorem, który zdobył uznanie w różnych dziedzinach, w tym telewizji i teatrze. Jego talent sprawił, że stał się również lektor, a jego zaangażowanie w życie społeczne oraz polityczne uczyniło go postacią znaczącą w polskim krajobrazie kulturowym.
Artysta zmarł 26 stycznia 2021 roku w Koninie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny i wpływ na wiele pokoleń widzów.
Życiorys
Roman Szymon Pawlicki był absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Na przełomie lat 50-tych pełnił funkcję kierownika Powiatowego Domu Kultury w Koninie. W tym okresie założył oraz reżyserował koniński kabaret „Koński Ogon”. W latach 1960–1961 występował w Teatrze im. Fredry w Gnieźnie. W następnych latach wskoczył na deski różnych teatrów, w tym: Teatru Ziemi Krakowskiej w Tarnowie (1965-1966), Teatru im. Mickiewicza w Częstochowie (1966-1967), oraz Teatru im. Bogusławskiego w Kaliszu (pierwszy okres 1967-1969 oraz drugi 1970-1973). Swoją karierę kontynuował w Teatrze Polskim w Bydgoszczy (1969-1970), a także w Teatrze Ziemi Gdańskiej w Gdyni (1973), Starym Teatrze w Krakowie (1979-1980) oraz w Teatrze Dramatycznym w Gdyni (1974-79 i 1980-81).
W okresie PRL, Pawlicki był aktywnym opozycjonistą, pełniąc rolę członka NSZZ Solidarność. W sierpniu 1980 roku przewodniczył komitetowi strajkowemu w Teatrze Dramatycznym i reprezentował teatr jako delegat do Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. W listopadzie tego samego roku przewodniczył strajkowi pracowników kultury w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku, podpisując porozumienie z rządową komisją resortową. Również w lipcu 1981 roku, stał się delegatem na I Walny Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego, a w tym samym czasie uczestniczył w I Krajowym Zjeździe „S” w 1981 roku. Jego zaangażowanie w ruch opozycyjny zaowocowało współorganizowaniem I Przeglądu Piosenki Prawdziwej „Zakazane Piosenki” w Gdańsku.
W wyniku swojego działania w Komitecie Strajkowym Stoczni Gdańskiej został aresztowany i brutalnie pobity przez Milicję Obywatelską w grudniu 1981 roku. Jego detencja trwała do 27 września 1982. Po opuszczeniu więzienia, zakazano mu powrotu do macierzystego teatru, co nie przerwało jednak jego działalności na rzecz „Solidarności”. W latach 1983–1989 pracował w zawodzie cieśli, jednocześnie współorganizując uroczystości religijno-patriotyczne, m.in. w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni.
W maju i sierpniu 1988 roku pełnił rolę drukarza komunikatów strajkowych podczas strajków na Wybrzeżu, a także był współorganizatorem Komitetu Obywatelskiego w Gdańsku w 1989 roku. Pełnił funkcję przewodniczącego Biura Kultury Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. W latach 1990–1994 był radnym w Gdyni, zdobywając mandat z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”. W latach 1990–1991 zachował stanowisko wiceprzewodniczącego Rady Miasta i pracował w kancelarii prezydenta Lecha Wałęsy. Pawlicki był także czynnym działaczem Ligi Morskiej i Rzecznej, odgrywając ważną rolę w latach 1990-2005.
W 1998 roku objął przewodniczenie w Społecznym Komitecie Budowy Pomnika Marynarza Polskiego w Gdyni. Po przejściu na emeryturę w 2000 roku, zamieszkał w Ślesinie, a w 2011 roku zyskał tytuł honorowego gospodarza Salonu Poezji Anny Dymnej w Konińskim Domu Kultury. Zmarł 26 stycznia 2021 roku w Koninie, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu parafialnym przy ul. Kolskiej.
Ordery i odznaczenia
Roman Szymon Pawlicki otrzymał szereg wyróżnień za swoją działalność na rzecz kultury i społeczeństwa. Wśród najważniejszych odznaczeń znajdują się:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2007 roku,
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, również z 2007 roku,
- Krzyż Wolności i Solidarności, otrzymany w 2015 roku.
Upamiętnienie
W 2018 roku zrealizowano film dokumentalny zatytułowany „Wspomnienie to cicha nuta…”, który powstał pod kierunkiem reżysera Andrzeja Mosia.
Filmografia
Filmy, w których występował Roman Szymon Pawlicki, obejmują szeroki wachlarz ról, często ukazujących jego wszechstronność aktorską. Oto lista jego filmowych osiągnięć:
- 1995: Gracze jako on sam,
- 1992: Księga Krzysztofa Kolumba jako konający marynarz,
- 1991: Skarga jako lekarz,
- 1986: Słońce w gałęziach jako ojciec Ani,
- 1983: Stan wewnętrzny jako on sam,
- 1981: Derwisz jako Ishak,
- 1980: Blisko serca jako Komisarz Drew,
- 1980: Dzień Wisły jako partyzant z oddziału AL (nie występuje w napisach),
- 1979: Kobieta i kobieta jako Andrzej, mąż Ireny,
- 1979: Prom do Szwecji jako lekarz,
- 1978: Po tamtej stronie świec jako Czako,
- 1977: Ostatnie okrążenie jako strażnik na Pawiaku (nie występuje w napisach),
- 1971: Noce i dnie jako Wojnarowski.
Widzowie mieli także okazję podziwiać go w serialach telewizyjnych, z których najważniejsze to:
- 1989: Rzeka kłamstwa (odcinki 4, 5, 6 i 7) jako Serafin,
- 1977: Polskie drogi (odcinek 8) jako motorniczy Szymusik,
- 1976: Wakacje (odcinki 3 i 4) jako Kazimierz Sykus, kierownik PGR-u w Gorzyjałkach.
Nie tylko jednak jako aktor dał się poznać. W ramach współpracy realizatorskiej brał udział w:
- 1990: Grudzień ’70 – Materiały.
Pawlicki był również lektorem, użyczając swojego głosu w kolejnych produkcjach:
- 2013: Stanisław Czerniak – pisarz autentyczny,
- 2010: Antoni Serbeński. Wiosna, maj…,
- 1991: Teoś.
Przypisy
- Nie żyje Szymon Pawlicki – aktor i działacz opozycji w PRL [online], dzieje.pl [dostęp 17.11.2022 r.]
- Miał 85 lat. Zmarł wybitny aktor i działacz Solidarności [online], film.wp.pl [dostęp 25.01.2021 r.]
- Roman Szymon Pawlicki – Encyklopedia Solidarności [online], www.encysol.pl [dostęp 02.07.2020 r.]
- Redakcja, 7 listopada 2007 - AKTOR I ŻEGLARZ WRÓCIŁ DO DOMU - Mała przystań nad jeziorem [online], Nasze Miasto [dostęp 02.07.2020 r.]
- L.M.L.M. "Wspomnienie to cicha nuta”. Film o Szymonie Pawlickim [online], LM.pl - Portal Wielkopolski Wschodniej [dostęp 02.07.2020 r.]
- Krzyżem Wolności i Solidarności odznaczono w Poznaniu 30 osób [online], dzieje.pl [dostęp 02.07.2020 r.]
- a b c d e f Szymon Pawlicki w bazie filmpolski.pl
- Wspomnienie to cicha nuta... w bazie Filmweb
- M.P. z 2007 r. nr 87, poz. 949
- M.P. z 2015 r. poz. 622
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Adam Guziński | Szymon Bobrowski | Dariusz Przybylski | Bogumił Reszke | Andrzej Kowalczyk (scenograf) | Krzysztof Zakrzewski | Andrzej Tomaszewski (malarz) | Kamil Wasicki | Katarzyna Kubacka-Seweryn | Julitta Sękiewicz-Kisiel | Gina Szwarc | Janusz Wawrowski | Janina Weneda | Daniel Zawadzki | Witold Friemann | Jan A.P. Kaczmarek | Kasjan Farbisz | Reni Jusis | Krzysztof Kędziora | Ash (raper)Oceń: Roman Szymon Pawlicki