W sercu Konina, w dzielnicy zwanej Gosławicami, znajduje się niepowtarzalny zabytek architektury – kościół św. Andrzeja Apostoła.
Ten gotycki kościół odgrywa ważną rolę nie tylko w życiu lokalnej społeczności, ale również w historii regionu, stanowiąc świadectwo bogatej kultury i tradycji, które przetrwały wieki.
Historia i architektura
Kościół św. Andrzeja Apostoła w Koninie, którego budowa rozpoczęła się na początku XV wieku, został konsekrowany w 1444 roku. Fundatorami tego miejsca byli biskup poznański Andrzej Łaskarz, który pochodził z Gosławic, oraz jego bratanek Jan z Lichenia.
Budowla ta zrealizowana została prawdopodobnie w dwóch etapach. Pierwszym z nich zajmował się anonimowy architekt, który przybył prawdopodobnie z Czech, Austrii lub Węgier. Po przerwie w budowie nastąpiła druga faza, której realizację przeprowadził warsztat pochodzący z terenów państwa zakonu krzyżackiego.
Wnętrze kościoła kryje w sobie wiele interesujących elementów, w tym ośmioboczną renesansową chrzcielnicę pochodzącą z XV wieku. Warto także wspomnieć o tragicznych wydarzeniach z 1771 roku, kiedy to pożar uszkodził część kościoła. Kolejne zniszczenia miały miejsce w XIX wieku i spowodowały dwie renowacje, pierwsza w 1801 roku, a druga w 1819. W trakcie tych prac, kluczową rolę odegrali ówcześni właściciele Gosławic, Kwileccy, którzy wprowadził neogotycki wystrój wnętrza.
Wówczas przebudowano kruchtę, zakrystię oraz dodano nową sygnaturkę. Odrestaurowano również sklepienia w prezbiterium, kaplicach oraz kruchcie. W trzech neogotyckich ołtarzach umieszczono obrazy autorstwa Józefa Buchbindera z lat 1902-1904. Po prawej stronie nawy głównej znajduje się obraz błogosławionego męczennika ks. Dominika Jędrzejewskiego, który był proboszczem parafii w latach 1928-1940.
Świątynia zbudowana jest na planie ośmioboku, a dodatkowe cztery aneksy tworzą kształt krzyża. Budowla została zaprojektowana z kwadratowymi aneksami, z wyjątkiem aneksu wschodniego, który przyjmuje formę prostokątną i służy jako dwuprzęsłowe prezbiterium. Sklepienie w prezbiterium ma formę gwiaździstą, a każde żebro opiera się na wsporniku w kształcie tarczy herbowej, która przedstawia herby okolicznych rodów.
Na przeciwległej stronie prezbiterium ulokowana jest kruchta, podczas gdy pozostałe aneksy pełnią teraz funkcję kaplic. Centralna część kościoła natomiast posiada sklepienie palmowe, które wspiera się na filarze znajdującym się w centrum oktagonalnej przestrzeni nawy. Aneks południowy również, podobnie jak prezbiterium, posiada sklepienie gwiaździste. Nad kruchtą oraz kaplicą północną zainstalowano sklepienia opracowane na wzór krzyżowo-żebrowy, które były projektowane w sposób geometryczny. Żebra dzielą kwadratowy rzut aneksu na cztery trójkąty, wewnątrz których wyodrębniono dodatkowe, mniejsze trójboki.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 06.05.2010 r.]
- Marek M. Walczak, Jerzy J. Andrzejewski, Kościoły gotyckie w Polsce, Kraków: Wydawnictwo M, 2015, s. 156, ISBN 978-83-7595-943-7 [dostęp 23.09.2023 r.]
- Marek M. Walczak, Jerzy J. Andrzejewski, Kościoły gotyckie w Polsce, Kraków: Wydawnictwo M, 2015, s. 154-155, ISBN 978-83-7595-943-7 [dostęp 24.09.2023 r.]
- Kościół pw. św. Andrzeja w Gosławicach. [dostęp 27.01.2012 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Bartłomieja w Koninie | Kościół św. Wojciecha w Koninie | Kościół św. Maksymiliana w Koninie | Kościół św. Marii Magdaleny i klasztor Reformatów w Koninie | Kościół Świętego Ducha w Koninie | Parafia św. Andrzeja Apostoła w KoninieOceń: Kościół św. Andrzeja Apostoła w Koninie