Konin (stacja kolejowa)

---

Ruch pasażerski

W poniższej sekcji przedstawiamy istotne informacje dotyczące ruchu pasażerskiego na stacji kolejowej w Koninie. Warto zwrócić uwagę na zmiany w liczbie pasażerów w kolejnych latach, co dostarcza cennych wskazówek dotyczących trendów w podróżowaniu.

Rok	Roczna wymiana	Wymiana pasażerów na dobę	Lokalizacja w Polsce
2017	767 000	2 100	Brak danych
2018	621 000	1 700	Brak danych
2019	767 000	2 100	Brak danych
2020	475 000	1 300	Brak danych
2021	584 000	1 600	Brak danych
2022	Brak danych	2 400	Brak danych

Historia

1912–1918

Na przełomie 1911 i 1912 roku, w regionie Konina zrealizowano projekt budowy pierwszej sieci kolejowej. W miejscowości Łężyn, wówczas podkonińskiej wsi, uruchomiono wąskotorową kolejkę, której zadaniem była transportacja buraków cukrowych do nowoczesnej cukrowni w Gosławicach. W połowie 1914 roku, na skutek wybuchu I wojny światowej, miasto dostało się pod okupację niemiecką. Na koniec grudnia tego samego roku przedłużono linię kolejową do miejscowości Czarków, leżącej na północ od samego Konina, która wówczas również była odrębną wsią. Tory kolejki kończyły się na skrzyżowaniu aktualnych ulic Poznańskiej i Kleczewskiej, co stanowiło miejsce zainstalowania wąskotorowej stacji Konin. W 1915 roku zmieniono rozstaw torów kolejki z 750 mm na 600 mm, co pozwoliło na uruchomienie połączeń pasażerskich.

1919–1938

Po zakończeniu I wojny światowej, rozpoczęto prace nad regeneracją infrastruktury oraz utworzeniem nowych linii kolejowych, szczególnie na terenie byłego Królestwa Polskiego, które znajdowało się pod dominacją Imperium Rosyjskiego. Wówczas sformułowano koncepcje połączenia poszczególnych odcinków z Poznania przez Strzałkowo oraz Kutno do Warszawy, z wykorzystaniem linii kolejowej przez Konin. Prace nad tym połączeniem zainaugurowano w maju 1919 roku, aczkolwiek projekt borykał się z licznymi trudnościami, w tym brakiem materiałów budowlanych i problemami ze strajkami. 20 maja 1920 roku zrealizowano tymczasowe połączenie między Strzałkowem i Kutnem. Ostatecznie, 25 stycznia 1922 roku, uruchomiono regularne przewozy na trasie Strzałkowo – Konin – Kutno, a mimo faktu, iż prace inżynieryjne trwały do listopada 1925 roku, bocznicę kolejową do gosławickiej cukrowni oddano do użytku jeszcze w tym samym roku.

1939–1959

1 września 1939 roku nastąpiła brutalna agresja Niemiec hitlerowskich na Polskę. W związku z tym, w pierwszych dniach wojennych, sieć kolejowa w regionie została w dużym stopniu zniszczona. W szczególności konińska stacja była celem ataków powietrznych, co doprowadziło do zniszczenia torowisk oraz uszkodzenia budynku dworca. Już przed końcem 1939 roku, przywrócili przejezdność dla linii wschód-zachód, a w lipcu 1940 zakończono naprawy dworca kolejowego. W związku z strategiczną rolą poznańsko-kutnowskiej linii, od czerwca 1941 roku rozpoczęto prace modernizacyjne. Szybko, na 179-kilometrowym odcinku, pojawiły się nowe nastawnie, parowozownie oraz modernizacje torów. 20 stycznia 1945 roku, po wyzwoleniu, wprowadzono rozstaw szyn 1524 mm, który był potrzebny dla transportów wojskowych Armii Czerwonej. W ostatnich dniach wojny przez Konin przeszło do 24 par pociągów transportujących zaopatrzenie.

Po klęsce Niemiec, od października 1945 roku bijące po głowie zmiany spowodowały powrotną realokację torów na rozstaw szyn 1435 mm. Stacja przeszła pod zarząd Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Łodzi. W tamtym okresie trwały prace modernizacyjne oraz renowacyjne infrastruktury konińskiej stacji. Intensyfikacja działań Związku Radzieckiego, w kontekście narastającego napięcia zimnowojennego, przyspieszyła rozwój linii kolejowych oraz ich infrastruktury. W 1958 roku Konin połączono administracyjnie z DOKP Poznań, a także zainaugurowano budowę wiaduktu transportowego nad torami.

1960–1988

Na początku lat 60. przystąpiono do elektryfikacji linii kolejowej na trasie Poznań – Konin – Warszawa. W 1962 roku na stację przybył pierwszy elektryczny pociąg, a już w 1964 roku uruchomiono bezpośrednie połączenie z Poznaniem. W tym samym czasie stacja doświadczyła mnogich zmian: zmodernizowano układ torów, wdrożono semafory elektroniczne oraz przedłużono perony. W międzyczasie, rozwijano również nowy tunel w kierunku peronu 2, który do 1981 roku prowadził aż do peronu 3. W wyniku rozwoju branży węglowej, w 1965 roku zlikwidowano torowisko kolejki wąskotorowej na odcinku Konin Wąskotorowy – Jabłonka Słupecka. W 1971 roku zainicjowano projekt budowy nowej, normalnotorowej linii łączącej Konin z Kazimierzem Biskupim, co miało na celu połączenie obszaru przemysłowego. Wizytówką tej inwestycji był wyspowy peron nr 3. Wydarzenie to otworzyło drzwi do inauguracji transportów na nowej linii nr 388, co miało miejsce 26 maja 1974 roku.

Dalsze zmiany miały miejsce w drugiej połowie lat 70., kiedy to zaczęto budować nowy obiekt komunikacyjny, który łączył dworzec kolejowy z autobusowym. W 1977 roku oddano do użytku część dworca dla PKS, a po zainicjowaniu rozbiórki, władze wstrzymały dalsze prace. Ostatecznie, w latach 80. zrealizowano różne inwestycje, w tym kładki dla pieszych oraz nowy wiadukt transportowy nad torami, w 1984 roku oddano przystanek Konin Zachód.

Od 1989

Z początkiem lat 90. nastąpił regres w budowie infrastruktury kolejowej w regionie. Wiele starych budynków, takich jak obrotnica przy parowozowni czy hala spalinowozów, zostało rozebranych. Ostatni planowy pociąg pasażerski przejechał po linii nr 388 27 maja 1995 roku. Dzięki wsparciu Wspólnoty Europejskiej przeprowadzono modernizację torów oraz wprowadzono system semaforów SBL na linii nr 3 w latach 1998–1999. W 2012 roku w ramach projektu stowarzyszenia Akcja Konin, przeprowadzono renowację zewnętrznej elewacji dworca. Również Towarzystwo Przyjaciół Konina, przy znaczącej pomocy lokalnych władz, zaczęło starać się o odbudowę dworca w stylu nawiązującym do dworku staropolskiego. W maju 2013 roku zapadłą decyzja o głębokiej modernizacji stacji, z kilkoma późniejszymi zmianami planów budowlanych. Do czerwca 2014 miały być wprowadzone dokumenty dotyczące nowego projektu stacji. Prace budowlane miały rozpocząć się w 2015 roku, a głównym celem było stworzenie stacji, która obsługiwałaby zarówno kolej, jak i komunikację publiczną.

Nowe plany rozwijały się również na inne stacje kolejowe, takie jak Mińsk Mazowiecki, Dębica i Oświęcim. Na początku 2015 roku przekonano inwestorów do wsparcia budowy nowego dworca, a całkowity koszt tej inwestycji szacowano na 38 mln złotych. Początek prac budowlanych planowano pierwotnie na przełom lat 2016 i 2017, jednak opóźnienia w konsultacjach i sprawach gruntowych spowodowały przesunięcie terminu na wiosnę 2018 roku. Remont modernizacyjny torów oraz peronów na stacji miał dobiec do końca, z zachowaniem planu na posiadanie dwóch peronów i czterech krawędzi peronowych.

Linie kolejowe

Na stacji kolejowej w Koninie istnieje ważna linia kolejowa nr 3, łącząca Warszawę Zachodnią z Kunowicami. Ta część sieci to również istotny element europejskiej linii kolejowej E 20, która biegnie od Berlina do Moskwy. Warto również wspomnieć, że stacja ta była punktem początkowym linii nr 388, która prowadziła w kierunku północnym.

Linia nr 3 jest zelektryfikowana, co jest kluczowe dla efektywności podróży. W przeciwieństwie do niej, linia nr 388 nie dysponuje trakcji elektrycznej, co w znacznym stopniu ogranicza jej funkcjonalność. W 2013 roku dokonano przekształcenia linii nr 388, która od tego czasu stała się częścią bocznicowego ciągu z Konina do Pątnowa, przy torze 1P.

Aktualnie, linia kolejowa nr 3 służy zarówno ruchowi pasażerskiemu, jak i towarowemu, co czyni ją kluczowym elementem transportu w regionie. Linia nr 388, mimo wcześniejszego prowadzenia ruchu pasażerskiego do 1995 roku, obecnie funkcjonuje głównie w postaci sporadycznego ruchu towarowego.

Infrastruktura

Budynek dworca

Pierwszym obiektem pełniącym funkcje dworca kolei wąskotorowej w Koninie był budynek mieszkalny, umiejscowiony w miejscu, gdzie obecnie krzyżują się ulice Poznańska i Kleczewska. Urządzono w nim kasę biletową, biuro oraz punkt gastronomiczny. Oprócz tego w obrębie stacji powstały dwa magazyny i studnia, z której czerpano wodę dla lokomotyw parowych.

W roku 1921 stacja został przeniesiona w okolice północnej pierzei stacji normalnotorowej, gdzie zrealizowano projekt nowego dworca oraz drewnianej parowozowni, co doprowadziło do stworzenia skrzyżowania między koleją wąskotorową a normalnotorową.

Pierwsze obiekty obsługujące pasażerów kolei normalnotorowej były jedynie prowizorycznymi barakami, które znajdowały się w rejonie obecnego dworca, przy nieodległej ulicy Kolejowej. Dopiero około 1926 roku zrealizowano nowoczesny, dwuskrzydłowy budynek dworca, który stylizowany był na dworki szlacheckie. Projektantem tego obiektu miał być inż. Romuald Miller, ten sam, który stworzył również dworzec w Kole.

W tym okresie powstała także nowa droga do dworca (obecnie ulica Dworcowa), wybudowano magazyn, wieżę ciśnień oraz pompownię, której lokalizację usytuowano na północno-wschodnim rogu ulic Warszawskiej i Przemysłowej.

Na podstawie tego samego projektu, tylko odmienionego o jedno skrzydło, powstały również mniejsze dworce w miastach takich jak Gostynin, Łęczyca, Ozorków i Sierpc. W pierwszej części lat dwudziestych powstał projekt typowy dla średniej wielkości stacji w dwóch wersjach – standardowej jak i rozszerzonej. W wersji podstawowej przewidywano dwie poczekalnie dla podróżnych różnej klasy, kasę biletową, a także przestrzenie dla zawiadowcy oraz dyżurnego ruchu.

W rozszerzonej wersji uwzględniano hall, bufet z zapleczem kuchennym oraz punkt pocztowy, a także możliwość wyjścia przez hol do piwnicy, co dawało szanse na bezkolizyjne przejście na dalsze perony.

W latach sześćdziesiątych XX wieku zaistniały plany budowy nowoczesnego dworca, który miał pełnić rolę centrum komunikacyjnego z terminalem autobusowym i urzędem pocztowym. Autor projektu nowego dworca, inż. Zygmunt Kłopocki, był związany z Biurem Projektów Kolejowych z Poznania. Zachodnie skrzydło nowego dworca zostało oddane do użytku 24 lutego 1977 roku, przewidziano jego przeznaczenie dla PKS, zaś część dla PKP miała powstać na miejscu dotychczasowego obiektu.

Jednak na etapie prac budowlanych wstrzymano rozwój wschodniej części z powodu ograniczenia funduszy. Tak więc, wschodnia część pozostała częścią PKP, a PKS dalej korzystał z budynku przy ulicy Grunwaldzkiej 4, znajdującego się w lewobrzeżnej części Konina.

W zachodnim skrzydle dworca umiejscowiono kasę biletową dla PKP Intercity, Punkt Obsługi Klienta Kolei Wielkopolskich, a także kasę biletową dla PKS Konin i różne niewielkie punkty usługowe. Na zewnątrz, obok wschodniego wejścia, zainstalowano automat biletowy sprzedający bilety na pociągi Kolei Wielkopolskich, Przewozów Regionalnych i PKP Intercity. Ponadto, w wschodnim skrzydle budynku można znaleźć małą restaurację oraz kawiarnię oferującą dania azjatyckie.

Perony

Na konińskiej stacji obecnie istnieją trzy niskokrawędziowe perony. Pierwszy z nich to peron boczny, usytuowany przy torze nr 4, natomiast drugi jest peronem wyspowym, zlokalizowanym pomiędzy torami 1 a 2. Oba te perony przylegają do linii nr 3. Trzeci peron, choć również wyspowy, nie jest czynny i znajduje się w rejonie nieaktywnych torów nr 19 i 21, związanych z linią nr 388. Wszystkie perony są utwardzone, a dostęp do peronów pierwszego i drugiego ułatwia podziemny tunel.

Długość peronów wynosiła pierwotnie 410 metrów, a po przeprowadzonej modernizacji zmniejszyła się do 400 metrów. Po modernizacji, perony pierwsze i drugie mają wysokość 0,76 metra, są wyposażone w wiaty, system informacji pasażerskiej oraz ławki.

Lokomotywownia i wagonownia

W latach 1941-1943 obiekt w Koninie przeszedł istotną rozbudowę, której efektem była budowa nowoczesnej parowozowni, wagonowni, stanowiska do nawęglania lokomotyw, obrotnicy, a także wieży ciśnień, nastawni oraz stacji transformatorowych zlokalizowanych na terenach zachodnich od budynku dworca. Pod koniec lat pięćdziesiątych wagonownię przekształcono w lokomotywownię II klasy, która ostatecznie została zamknięta w 2008 roku. Z kolei obiekt wagonowni, wybudowany przez niemieckie służby, działał do 2003 roku, dysponując wieloma zadaszonymi torami, tokarską do obróbki zestawów kołowych, kuźnią oraz innymi pomieszczeniami z przeznaczeniem dla personelu.

W obrębie tej lokalizacji znajdowały się także warsztaty, magazyny, a także biura administracyjne. W wagonowni prowadzono naprawy wagonów towarowych, a na przełomie lat 90. także wagonów osobowych, piętrowych. Po przeprowadzonej reorganizacji w branży, lokalizacja wagonowni obejmowała wszystkie oddziały usługowe, w tym wagonownię, lokomotywownię oraz samochodownię. Po zamknięciu tej działalności, personel przeniesiono do Zakładu Taboru z siedzibą w Poznaniu, a część z nich trafiła do poznańskiego oddziału PKP Cargo. Obiekt przez szereg lat pozostawał nieużytkowany, jednak od 2011 roku stał się siedzibą firmy Torpol. Właśnie wtedy przeprowadzono kompleksowy remont i modernizację warsztatów oraz pomieszczeń socjalnych.

Wieże ciśnień

Na stacji w Koninie można zobaczyć dwie imponujące wieże ciśnień. Pierwsza z nich, wybudowana w latach 20. XX wieku, znajduje się tuż obok budynku dworca. Ma ośmiokątną formę wykonania z żelbetonu i osiąga wysokość 30,17 metra, przy szerokości u podstawy wynoszącej 9,44 metra. Ta konstrukcja w dwóch koncentrycznych zbiornikach była w stanie pomieścić 200 m³ wody. Od lat 70. XX wieku nie była wykorzystywana, a w latach 1977-1994 mieściła Biuro Wystaw Artystycznych, przekształcone później w galerię sztuki współczesnej o nazwie Wieża Ciśnień.

Druga wieża, zbudowana przez Niemców w latach 1941-1942, znajduje się około 1500 metrów na zachód od obecnego budynku dworca, w pobliżu dawnej parowozowni. Ta żelbetonowa konstrukcja opiera się na dwunastokątnym rzucie, ma wysokość 35 metrów oraz szerokość 15,7 metra. Jeden ze zbiorników wodnych ma pojemność 500 m³ i znajduje się na wysokości 25 metrów nad poziomem gruntu. Wieża była wykorzystywana do 1978 roku, kiedy to zaprzestano użytkowania parowozów w konińskiej stacji. Po 1996 roku korzystano z niej sporadycznie do uzupełniania wody w pociągach ciągnących specjalne kursy. Mimo dobrego stanu, wieża ulega degradacji, a jej znaczna wysokość sprawia, że jest wykorzystywana jako stacja bazowa dla telefonii komórkowej i Internetu nadawanego radiowo.

Ruch pociągów

Pociągi regionalne

Stacja kolejowa w Koninie pełni istotną rolę jako jedna z kluczowych stacji na trasie linii nr 3 (zawartej w tabeli nr 300) przeznaczonej dla pociągów regionalnych. Od roku 2013 wszystkie pociągi osobowe Kolei Wielkopolskich zatrzymują się tu, realizując połączenie relacji Poznań Główny – Konin – Kłodawa – Kutno. W okresie od czerwca 2017 do 15 lipca 2018 roku, na skutek modernizacji linii kolejowej nr 3, pociągi spółki Koleje Wielkopolskie na odcinku Września – Konin były w pełni zastąpione komunikacją autobusową. Część z tych autobusów dojeżdżała także do stacji Poznań Główny.

Z kolei na trasie Konin – Kutno pociągi osobowe były utrzymywane normalnie do 15 lipca 2018 roku, po czym również zostały zastąpione autobusami, które kursowały aż do czerwca 2019 roku.

Pociągi dalekobieżne

Do czerwca 2017 roku z konińskiego dworca odjeżdżały dalekobieżne pociągi spółki PKP Intercity, w tym TLK i IC, które łączyły Konin z wieloma większymi miastami w kraju oraz z zagranicą za pomocą pociągów EuroCity. Jednakże, z powodu całkowitego zamknięcia odcinka Września – Konin, nadal kursowała zaledwie jedna para pociągów TLK Bzura, która jeździła do stacji Warszawa Wschodnia, natomiast pozostałe kursy zostały skierowane objazdami przez Babiak, Piotrków Kujawski i Inowrocław Rąbinek, aby dojechać na Magistralę Węglową.

Warto zaznaczyć, że liczba dostępnych pociągów znacznie się zmniejszyła, a dla EuroCity wprowadzono dodatkowe postoje w Gnieźnie oraz w innych miejscowościach dla pociągów TLK i IC. W odniesieniu do połączeń między Kutnem a Koninem uruchomiono 4 pary połączeń zastępczej komunikacji autobusowej, która obowiązywała również od 15 lipca 2018 roku na trasie Konin – Słupca dla pociągu TLK Bzura.

Komunikacja z dworcem

W odległości około 50 metrów na zachód od głównego budynku dworca kolejowego znajduje się nowoczesne autobusowe centrum przesiadkowe. To miejsce jest obsługiwane przez MZK Konin oraz PKS Konin, co zapewnia komfortowy dostęp do transportu publicznego. Przystanki PKS Konin są wykorzystywane głównie przez przewoźników międzymiastowych, co umożliwia podróżnym dostęp do różnych kierunków w kraju.

Natomiast przystanki MZK Konin służą przede wszystkim lokalnym przewoźnikom oraz prywatnym operatorom, którzy realizują wybrane połączenia międzymiastowe. W ten sposób mieszkańcy mają możliwość korzystania z szerokiej gamy usług transportowych, które poprawiają mobilność w regionie.

Oprócz tego, tylko 100 metrów na wschód od dworca znajduje się terminal, z którego krajowi oraz międzynarodowi przewoźnicy obsługują regularne autokarowe połączenia do Europy Zachodniej. To dodatkowe udogodnienie sprawia, że transport z Konina jest zarówno praktyczny, jak i dostępny dla podróżnych.

---

Oceń: Konin (stacja kolejowa)

---