Witold Sztark

---

Życiorys

Witold Sztark przyszedł na świat 10 marca 1894 roku w rodzinie ewangelickiej, jako syn Daniela oraz Natalii, z domu Petschke. Po zakończeniu I wojny światowej, kiedy Polska odzyskała niepodległość, był już byłym oficerem armii rosyjskiej, co umożliwiło mu przyjęcie do Wojska Polskiego. Został zatwierdzony w stopniu porucznika, a jego umiejętności zostały docenione w czasie wojny polsko-bolszewickiej, w której walczył w 2 pułku artylerii Legionów, co zaowocowało przyznaniem mu Orderu Virtuti Militari.

W dniu 1 czerwca 1919 roku Sztark awansował na kapitana artylerii, a później pełnił służbę w 2 pułku artylerii polowej Legionów z siedzibą w Kielcach. W 1923 roku został odkomenderowany na studia do Politechniki Lwowskiej. W listopadzie 1924, po zakończeniu studiów, został przeniesiony do korpusu oficerów uzbrojenia w stopniu kapitana ze stażem z dnia 1 czerwca 1919, zajmując 66,7 lokatę. Jego dalsza ścieżka kariery prowadziła go do Okręgowego Zakładu Uzbrojenia Nr 1 w Warszawie, a później do Zbrojowni Nr 2 w Warszawie, gdzie zajmował stanowisko odbiorcy materiałów uzbrojenia dla Lwowa.

W 1926 roku, po przeniesieniu na kurs dowódców dywizjonów w Szkole Strzelań Artylerii, wrócił do korpusu oficerów artylerii z 36,5 lokatą, jednocześnie pozostając na zajmowanym stanowisku w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu. W 1928 roku Sztark był przydzielony z 2 pułku artylerii Legionów do Centrum Wyszkolenia Artylerii, a w 1932 roku pełnił funkcję oficera w 5 pułku artylerii lekkiej we Lwowie. W grudniu tego samego roku, został przeniesiony do 6 pułku artylerii ciężkiej we Lwowie jako zastępca dowódcy pułku. 17 stycznia 1933 roku otrzymał awans na podpułkownika, z datą starszeństwa na 1 stycznia tego samego roku oraz 7. lokatą w korpusie oficerów artylerii.

Na początku 1935 roku przeszł do CWArt., gdzie objął stanowisko dyrektora nauk w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu, a w listopadzie tego samego roku został wicedyrektorem tej szkoły. Po wybuchu II wojny światowej, podczas kampanii wrześniowej, Sztark dowodził 18 pułkiem artylerii lekkiej do 13 września 1939 roku. Gdy dowódca 18 Dywizji Piechoty, pułkownik dyplomowany Stefan Kossecki, odniósł rany, a dowódca piechoty dywizyjnej, płk Aleksander Hertel, zginął, kontuzjowany ppłk Sztark pozostał najstarszym stopniem oficerem w tej jednostce.

13 września rano, w obliczu rozbicia 18 Dywizji Piechoty, ppłk Sztark wysłał parlamentariuszy z prośbą o pomoc dla rannych polskich żołnierzy, którzy znajdowali się w Łętownicy i na polu bitwy. Wkrótce po tych wydarzeniach dostał się do niewoli, a po wojnie przebywał w oflagu w Woldenbergu. Pomimo trudnych okoliczności, po wojnie zachował stopień podpułkownika oraz aktywnie uczestniczył w upamiętnieniu żołnierzy 18 pułku artylerii lekkiej w kościele w Andrzejewie.

Z dniem 1 września 1947 roku związał się z edukacją pracując jako nauczyciel matematyki w konińskim gimnazjum oraz liceum koedukacyjnym, obecnym I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki. Pracował tam do 31 sierpnia 1961 roku, a potem przeszedł na emeryturę, kto przeniósł się do Wrocławia, gdzie mieszkał do końca swoich dni. W 1972 roku został awansowany do stopnia pułkownika. Zmarł 22 lutego 1992 roku i spoczął na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.

W życiu osobistym Witold Sztark związał się z Marią Ludwiką de Rathel, córką Henryka i Heleny z Czernickich. Ich małżeństwo miało miejsce 23 czerwca 1923 roku w kościele św. Michała Archanioła w Umieniu. Para doczekała się dwojga dzieci: córki Hanny Barbary (1924–2006), która była sanitariuszką w powstaniu warszawskim, oraz syna Zbigniewa Jana, znanego jako „Zbyszek” (1926–1944), który był strzelcem w batalionie „Bałtyk” pułku AK „Baszta”. W 2018 roku honorując jego pamięć, nazwano ulicę Witolda Sztarka w Ostrowi Mazowieckiej oraz w jego rodzinnym Koninie. Dodatkowo, we wrześniu tego samego roku na murach I Liceum Ogólnokształcącego w Koninie odsłonięto tablicę upamiętniającą jego postać.

Ordery i odznaczenia

Wśród licznych odznaczeń, które otrzymał Witold Sztark, znajdują się te, które świadczą o jego odwadze i niezwykłym wkładzie w walkę o niepodległość. Oto niektóre z nich:

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 197,
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
• Złoty Krzyż Zasługi – nadany 10 listopada 1938 roku,
• Krzyż Walecznych,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka za Rany i Kontuzje.

---

Oceń: Witold Sztark

---