Maria Vetulani (chirurg stomatolog)

---

Życiorys

Pochodzenie

Maria Godlewska, znana później jako Maria Vetulani, przyszła na świat 16 października 1910 roku w Koninie. Była dzieckiem Jadwigi Godlewskiej z rodziny Porowskich (1883–1948) oraz Jana Nepomucena Godlewskiego, który był ziemianinem i aktywnym działaczem niepodległościowym (1865–1945). Maria miała rodzeństwo – brata Władysława (1913–1939) zajmującego się rolnictwem oraz dwie siostry: Wandę (1920–1943) i Aleksandrę (1905–1969) – inżynier rolnictwa, która pełniła funkcję dyrektorki Liceum Rolniczego w Grzybnie.

Młodość

Wczesne lata Maria spędziła na nauce pod okiem indywidualnych nauczycieli w majątku Cząstków, który należał do jej rodziny. Następnie ukończyła Państwowe Żeńskie Gimnazjum im. Anny Jagiellonki w Kaliszu. W 1930 roku wyjechała do Paryża, gdzie brała udział w rocznym kursie języka francuskiego. W grudniu 1938 roku, na prośbę ojca, zakończyła studia na Akademii Stomatologicznej w Warszawie, uzyskując dyplom lekarza stomatologa. W trakcie studiów nawiązała kontakt z katolickimi grupami studenckimi.

Równocześnie z nauką dentystyczną, Maria rozwijała swoje umiejętności muzyczne, ucząc się pod okiem takich osobistości jak Ada Sari oraz profesor Grzegorz Orłow. Osiągnęła sukces, wygrywając konkurs na solistkę w I programie Polskiego Radia. Plany zawodowe Marii krzyżowały się jednak z wybuchem II wojny światowej, tuż przed rozpoczęciem pracy w Radiu Warszawskim.

II wojna światowa

W początkowym okresie niemieckiej okupacji Maria Godlewska pracowała w gabinecie swojego ojca. W czerwcu 1940 roku, na prośbę księdza Andrzejewskiego, proboszcza parafii Dobrosołowo, przekształciła część plebanii na gabinet dentystyczny, ratując go przed przemianowaniem na niemiecką szkołę. W tym gabinecie znajdował się zarówno jej gabinet, jak i mieszkanie dla niej i jej pomocnicy. Ksiądz został później aresztowany i osadzony w obozie, gdzie zmarł.

W trudnych warunkach okupacyjnych, Maria angażowała się w ruch oporu, w tym w nielegalne przekazywanie ulotek i informacji. Ostrzegając kolegę z ruchu oporu, Czesława Tomaszewskiego, zaryzykowała własne życie, aby pomóc mu w dostępie do zamkniętej części plebanii, z której usunięto konspiracyjne materiały. Po tym dramatycznym wydarzeniu, pomimo prześladowania, przetrwała dalsze trudności wojenne, angażując się w pomoc dla witających z wojny Polaków.

Lata powojenne

Po zakończeniu wojny i śmierci ojca, Maria Godlewska przeniosła się z matką do Giewartowa, nie mogąc wrócić do Cząstkowa z powodu przejęcia majątku przez Skarb Państwa. W Giewartowie przez krótki czas prowadziła gabinet dentystyczny, a następnie zaczęła pracę w Gnieźnie jako dentysta kolejowy i szkolny. W 1948 roku wyprowadziła się do Poznania.

Rozpoczęła pracę jako starszy asystent dentystyczny w Akademii Medycznej w Poznaniu na okres czternastu lat. W 1952 roku obroniła pracę doktorską zatytułowaną „Rola zakażenia ogniskowego w zapaleniu skórno-naskórkowym – praca oparta na przypadkach własnych”. Pomimo licznych osiągnięć w dziedzinie stomatologii, nie uzyskała awansu do rangi adiunkta, co było spowodowane stereotypami związanymi z jej pochodzeniem. Ostatecznie zrezygnowała z pracy w Akademii na rzecz lecznictwa otwartego.

Po 1952 roku, prowadziła własny gabinet lekarski, w którym, podobnie jak jej ojciec, często leczyła ludzi bezpłatnie lub za symboliczne kwoty. Pracowała także jako dentysta szkolny i chirurg stomatolog w Zespole Opieki Zdrowotnej Wilga Poznań, gdzie wykonywała swoją profesję przez dziewięć lat. Nawet po przejściu na emeryturę w 1972 roku, nie przerwała działalności w swoim gabinecie dentystycznym.

Życie prywatne

Życie osobiste Marii zmieniło się, gdy 5 czerwca 1949 roku wyszła za mąż za Tadeusza Vetulaniego – profesora Katedry Hodowli Szczegółowej Zwierząt Akademii Rolniczej w Poznaniu. Razem mieli syna Zygmunta.

Śmierć

Maria Vetulani zmarła 21 sierpnia 1995 roku w Poznaniu, a jej ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz w Dobrosołowie.

Odznaczenia

Maria Vetulani, znana ze swojego zaangażowania w rozwój polskiej stomatologii oraz działalność społeczną, zdobyła liczne odznaczenia za swoje osiągnięcia.

Wśród jej wyróżnień znajdują się:

• Odznaka Honorowa Miasta Poznania,
• Srebrna i Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego,
• Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” przyznana przez ministra zdrowia.

---

Oceń: Maria Vetulani (chirurg stomatolog)

---