Śluza Morzysław to pierwszy obiekt spośród czterech śluz usytuowanych na Kanale Ślesińskim, który znajduje się w urokliwej dzielnicy Konina, znanej jako Morzysław. Jako że w tej części kanału ruch statków jest ograniczony, śluza ta pełni obecnie przede wszystkim rolę w zarządzaniu gospodarką wodną w kooperacji ze śluzą Pątnów.
Specyfika tego obiektu polega na tym, że otwierane tzw. motylki pozwalają na kontrolowane upuszczanie wody do rzeki Warty. Dodatkowo, dzięki znajdującej się w pobliżu śluzy pompowni, istnieje możliwość pompowania wody w kierunku przeciwnym, co umożliwia zasilenie w wodę różnych jezior, które stanowią istotny element szczytowy na Kanale Ślesińskim.
Historia
Budowa Kanału Ślesińskiego rozpoczęła się w 1936 roku. W przededniu II wojny światowej, w roku 1939, oddano do użytku dwie ze czterech planowanych śluz na tym kanale, a mianowicie śluzy w Morzysławiu oraz Pątnowie. Ukończenie pozostałych śluz miało miejsce po zakończeniu działań wojennych. Formalne otwarcie kanału nastąpiło w 1949 roku.
Opis
Śluza Morzysław usytuowana jest na 0,43 km odcinku drogi wodnej łączącej Warto z Gopłem. Umożliwia przeprowadzenie żeglugi pomiędzy rzeką Wartą a kanałem, który biegnie pomiędzy miejscowościami Pątnów oraz Morzysław. W celu ochrony kanału przed wdzieraniem się wód powodziowych pochodzących z koryta rzeki Warty, śluza została wyekwipowana w specjalne wrota przeciwpowodziowe, których funkcją jest zatrzymanie napływu wody z rzeki, gdy jej poziom przekracza wysokość górnej krawędzi wrót żeglugowych.
Ta jednokomorowa struktura ma wymiary 57,4 × 9,6 m i została skonstruowana z żelbetonu. Zamyka się ją za pomocą dwuskrzydłowych wrót. Napełnianie oraz opróżnianie śluzy odbywa się dzięki dwóm otworom znajdującym się na wrotach w górnej oraz dolnej części, które są zamykane motylkowo. Zastosowanie tej śluzy pozwala na wyrównanie poziomu wody o 1,7 m.
Pompownia
Na dolnym stanowisku śluzy zlokalizowana jest pompownia Morzysław, która została zbudowana w 2012 roku. Składa się ona z systemu ujęcia wody, który tworzy pięć komór wlotowych, każda o szerokości 1,2 m. W podziemnej części obiektu znajdują się dwie kondygnacje z pięcioma komorami czepnymi, pięcioma komorami zrzutowymi oraz halą, w której zainstalowane są pompy.
W części nadziemnej mieszczą się hala silników, rozdzielnia wysokiego napięcia, komora transformatorowa oraz dyżurka. Głównym celem działania pompowni Morzysław jest pobór wody z rzeki Warty w obrębie miejscowości Morzysław i jej przerzut przez kanał między śluzami Morzysław a Pątnów. Działalność ta ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia ochrony przeciwpowodziowej dla gminy Konin.
Remont śluzy
Projekt „Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00-32,00” obejmował istotne prace mające na celu poprawę funkcjonalności śluz w Koszewie, Gawronach, Pątnowie oraz Morzysławiu. Inwestycja ta była współfinansowana przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, co świadczy o jej znaczeniu dla regionalnej infrastruktury. Pod ogólnym nadzorem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu, prace ruszyły w 2011 roku, kiedy to śluza została zamknięta na czas remontu.
W ramach przeprowadzonych działań wykonano szereg kluczowych zadań, w tym pogłębienie kanału, a także usunięcie wszelkich oznak korozji i pęknięć z betonowych elementów śluzy. Również wymiana wrót zabezpieczających była istotnym krokiem w procesie modernizacji. Całość tych prac została pomyślnie zakończona w maju 2012 roku, co umożliwiło ponowne otwarcie śluzy i przywrócenie jej do użytku.
Przypisy
- KasatK. Sp. KasatK., Budowle przeciwpowodziowe - Pompownia odwrotna przy śluzie Morzysław - Przetargi.eGospodarka.pl [online], www.przetargi.egospodarka.pl [dostęp 22.02.2018 r.]
- Pompownia odwrotna przy śluzie Morzysław [online], www.programodra.pl [dostęp 22.02.2018 r.]
- PaulinaP. Dobersztyn PaulinaP., Śluza w Morzysławiu zostanie zamknięta, „konin.naszemiasto.pl”, 23.05.2011 r. [dostęp 22.02.2018 r.]
- WirtualnyW. Konin WirtualnyW., KONIN - MORZYSŁAW: Śluza otwarta - [online], wirtualnykonin.pl [dostęp 22.02.2018 r.]
- Napieralski P. Remont Kanału Ślesińskiego Ekofakty lato 2013 s. 11.
- a b c d e Sajna B., Gierszewski P. Charakterystyka i znaczenie gospodarcze Kanału Ślesińskiego GEOGRAPHY AND TOURISM, Vol. 4, No. 1 (2016) s. 70.
Oceń: Śluza Morzysław