Miejska Biblioteka Publiczna im. Zofii Urbanowskiej w Koninie

---

Historia

Historia lokalnej biblioteki w Koninie sięga 1 stycznia 1947 roku, kiedy to, na mocy dekretu dotyczącego bibliotek oraz opieki nad zbiorami, powstała Powiatowa Biblioteka Publiczna. Ta instytucja przejęła zbiory liczące 3398 woluminów, które wcześniej należały do Biblioteki Ludowej, założonej w 1945 roku. Na czoło organizacji wysunął się Ryszard Michalski (1905–1985), który był nie tylko nauczycielem, ale również bibliofilem oraz regionalistą. Początkowo, biblioteka zlokalizowana była przy ulicy Urbanowskiej, a w 1948 roku przeniesiono ją na ulicę Ogrodową 9. W 1951 roku, zbiory znalazły nową siedzibę na parterze budynku przy ulicy Słupeckiej 2.

Instytucja ta pełniła ważną rolę w życiu kulturalnym mieszkańców, oferując wypożyczalnię oraz czytelnię, a także wydzielony oddział dziecięcy. W odpowiedzi na potrzeby lokalnej społeczności, 17 kwietnia 1947 roku, z inicjatywy Ryszarda Michalskiego oraz decyzji Prezydium Miejskiej Rady Narodowej z 21 grudnia 1948 roku, powołano Miejską Bibliotekę Publiczną, której kierowniczką została Feliksa Kwiatkowska. Biblioteka znalazła swoje miejsce przy ul. 11 Listopada (Wiosny Ludów) pod numerem 3. W 1961 roku jej księgozbiór wzrósł do 9600 woluminów.

W 1954 roku, na mocy decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, postanowiono połączyć Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną, która znalazła siedzibę na ulicy Słupeckiej. Jej kierownikiem został Zygmunt Bielaj. Od momentu połączenia, w latach 1954–1975, zaobserwowano znaczący wzrost księgozbioru, który z 38 529 woluminów w 1954 roku wzrósł do 107 776 woluminów pod koniec 1974 roku. Wraz z rozwojem przemysłowym miasta, zwiększyła się również liczba filii, które w 1975 roku wzrosły z trzech do jedenastu.

W wyniku rozwoju, bibliotekę odwiedzało coraz więcej czytelników, a liczba wypożyczeń i oferowanych usług informacyjnych rosła. Po odejściu Zygmunta Bielaja, obowiązki kierowników przejmowali kolejno: Anna Przybysławska, Zygmunt Lipiński, Marianna Kołodziejczak (Jóźwiak) oraz Roman Sobczak, który w 1973 roku przeniósł bibliotekę do nowego budynku, zwanego bet midrasz, przy ulicy Mickiewicza 2. Przebudowa tego obiektu pozwoliła na stworzenie przestronnych pomieszczeń, a w bibliotece zaczęły działać takie sekcje jak Wypożyczalnia dla Dzieci i Młodzieży, Czytelnia Prasy oraz sala wystaw.

W obiekcie tym, na podstawie decyzji wojewody Henryka Kaźmierczaka, 1 sierpnia 1975 roku utworzono Wojewódzką Bibliotekę Publiczną, z Romanem Sobczakiem na czołowej pozycji. Po nim dyrektorem był Lech Hejman. W wyniku zmian administracyjnych, od stycznia 1999 roku biblioteka przyjęła nową nazwę—Miejska Biblioteka Publiczna, działając pod dotychczasowym adresem do końca 2004 roku.

Od 6 stycznia 2005 roku, Miejska Biblioteka Publiczna przeniosła swoją siedzibę do budynku, który wcześniej zajmował Narodowy Bank Polski, przy ul. Dworcowej 13. Dyrektorem tej instytucji w latach 2005–2019 był Henryk Janasek, a od 1 lipca 2019 roku, tę rolę pełni Damian Kruczkowski. W lutym 2021 roku, na podstawie uchwały nr 507 Rady Miasta Konina, bibliotece nadano imię Zofii Urbanowskiej, co stanowi formalne uznanie jej znaczenia w lokalnej kulturze.

Kierownicy i dyrektorzy

W historii Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zofii Urbanowskiej w Koninie, wiele znaczących postaci pełniło funkcje kierownicze oraz dyrektorskie, wpływając na rozwój i działalność tej instytucji.

• Ryszard Michalski, prowadzący Powiatową Bibliotekę Publiczną w latach 1947–1954,
• Feliksa Kwiatkowska, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w latach 1949–1954,
• Zygmunt Bielaj, który zarządzał Powiatową i Miejską Biblioteką Publiczną od 1954 do 1962,
• Anna Przybysławska, pełniąca tę rolę w latach 1962–1964,
• Zygmunt Lipiński, dyrektor w latach 1964–1966,
• Marianna Jóźwiak, która kierowała biblioteką w latach 1966–1968,
• Roman Sobczak, dyrektor w latach 1968–1975,
• Roman Sobczak, kontynuujący jako dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w latach 1975–1990,
• Lech Hejman, pełniący tę funkcję od 1991 do 1999,
• Lech Hejman, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w latach 1999–2004,
• Henryk Janasek, który zarządzał biblioteką od 2005 do 2019,
• Damian Kruczkowski, pełniący funkcję dyrektora od 1 lipca 2019 do 2021,
• Obecnie Damian Kruczkowski pełni funkcję dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zofii Urbanowskiej od 19 lutego 2021.

Struktura

Siedziba główna Biblioteki Publicznej, mieszcząca się przy ul. Dworcowej 13, stanowi ważny punkt w życiu kulturalnym Konina. W wypożyczalni głównej dostępne są zbiory przystosowane dla osób z niepełnosprawnościami. Biblioteka oferuje różnorodną literaturę, obejmującą zarówno literaturę piękną, jak i popularnonaukową dla dorosłych oraz młodzieży. Gromadzi również lektury szkolne dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, publikacje dotyczące regionu oraz kolekcję literatury w językach obcych. Istnieje zbiór książek z serii „Duża Litera”, który w 2021 roku liczył 1533 woluminy.

Książki można zamówić online za pośrednictwem katalogu biblioteki. W ramach działalności wypożyczalni prowadzona jest także sprzedaż książek regionalnych, a Wydawnictwo Setidawa Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie stanowi partnera tej inicjatywy. W placówce znajduje się również przestrzeń dla małych dzieci, co przyciąga młodszych czytelników.

Wypożyczalnia Zbiorów Audiowizualnych dostarcza użytkownikom audiobooki, filmy oraz płyty gramofonowe. Osoby korzystające z biblioteki mogą uzyskać darmowy dostęp do ebooków na platformach Legimi oraz IBUK Libra. Biblioteka dysponuje także zbiorami książek mówionych, które są dedykowane dla niewidomych i niedowidzących, pochodzącymi z platformy Stowarzyszenia Larix.

w Działcie Informacyjno-Bibliograficznym znajdują się czytelnie, takie jak Czytelnia Ogólna i Prasy, w których można zapoznać się z wydaniami książek przed 1945 rokiem, historią regionu, graficznymi zbiorami oraz szerokim zasobem różnorodnych czasopism. Oferowane są również wypożyczenia międzybiblioteczne, a dostępne stanowiska komputerowe umożliwiają korzystanie ze zbiorów elektronicznych oraz pracę naukową.

Czytelnia Internetowa umożliwia dostęp do katalogów prasy, a także kartotek regionalnych dotyczących historii Konina i byłego województwa konińskiego. Użytkownicy mogą korzystać z różnorodnych kartotek, takich jak repertuarowa, osobowa oraz zagadnieniowa, co sprawia, że proces wyszukiwania informacji staje się bardziej efektywny.

Centrum Edukacji Cyfrowej im. Jana Zemełki, które powstało w 2017 roku w ramach projektu Konińskiego Budżetu Obywatelskiego, prowadzi działania edukacyjne oraz promujące dziedzictwo kulturowe miasta.

Biblioteka Publiczna w Koninie posiada również swoje filie, które obejmują:

• Filia „Chorzeń”, ul. Fikusowa 8, dzielnica Chorzeń,
• Filia dla Dzieci i Młodzieży, ul. Dworcowa 13, dzielnica Czarków (Konin),
• Filia „Gosławice”, ul. Gosławicka 46/10, dzielnica Gosławice (Konin),
• Filia „Łężyn”, ul. Łężyńska 9, dzielnica Łężyn,
• Filia „Medyczna”, ul. Szpitalna 45, dzielnica Przydziałki (Konin),
• Filia „Siódemka”, ul. Sosnowa 16, dzielnica Osiedle V (Konin),
• Filia „Starówka”, ul. Zofii Urbanowskiej 1, tzw. stary Konin.

Działalność edukacyjna i kulturalna

Miejska Biblioteka Publiczna im. Zofii Urbanowskiej w Koninie prowadzi bogaty program działań edukacyjnych i kulturalnych, które angażują społeczność lokalną.

Wśród stałych wydarzeń organizowanych przez bibliotekę można wymienić:

• ferie w Bibliotece,
• Ogólnopolski Konkurs Poetycki Milowy Słup,
• Liryczne Spotkania z Norwidem,
• Powiatowy Konkurs Poetycki na wiersz o tematyce przyrodniczo-ekologicznej Zielone rymy,
• Tydzień Bibliotek,
• wakacje w Bibliotece,
• Narodowe czytanie.

Biblioteka angażuje się również w popularne akcje i konkursy, takie jak:

• Zapiski z czasu dobrowolnej izolacji – ogólnopolski konkurs literacki,
• Bibliotekarze jak dzieła sztuki – akcja tworzenia żywych obrazów polegająca na odtwarzaniu i rekonstruowaniu dzieł sztuki,
• Storytime! Czas opowieści – zabawy z językiem angielskim dla dzieci do lat 5.

Dzięki tym wydarzeniom, biblioteka oferuje mieszkańcom Konina niezapomniane doświadczenia oraz angażuje w rozwój literacki i artystyczny.

Digitalizacja

Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

W ramach współpracy z Wielkopolską Biblioteką Cyfrową, zdigitalizowano 7 książek autorstwa Zofii Urbanowskiej, według stanu na 31 grudnia 2020 roku. Do zdigitakizowanych tytułów należą:

• Róża bez kolców: opowiadanie z niedawnej przeszłości, osnute na tle przyrody tatrzańskiej, z licznymi rycinami w tekście, T.1,
• Róża bez kolców: opowiadanie z niedawnej przeszłości, osnute na tle przyrody tatrzańskiej, z licznymi rycinami w tekście, T.2,
• Gucio zaczarowany: powieść dla młodszych dzieci przez Zofię Urbanowską, z dziesięcioma rycinami kolorowanymi,
• Wszechmocni: kartka z kroniki miasta powiatowego, wycięta przez autorkę „Księżniczki”, T.1,
• Wszechmocni: kartka z kroniki miasta powiatowego, wycięta przez autorkę „Księżniczki”, T.2,
• Cudzoziemiec: opowiadanie przez autorkę „Księżniczki”, z 10 rysunkami,
• Księżniczka: powieść uwieńczona nagrodą konkursową, z 12 rysunkami.

Konińskie Archiwum Społeczne

Konińskie Archiwum Społeczne (KAS) zostało utworzone przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Koninie na platformie Otwarty System Archiwizacji (OSA), stworzonej przez Ośrodek KARTA, i działa od 12 listopada 2020 roku. Wszystkie prace związane z przygotowaniem, opracowaniem i publikacją dokumentów w KAS odbywają się w pracowni Centrum Edukacji Elektronicznej im. Jana Zemełki, mieszczącej się w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Koninie. Opracowane materiały publikowane są w jednostce archiwalnej PL_2104, stanowiącej Konińskie Archiwum Społeczne. Na dzień 31 grudnia 2020 roku, w KAS opublikowano 405 dokumentów archiwalnych.

Wydawnictwo Setidava

W 2005 roku przy Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zofii Urbanowskiej w Koninie powstało Wydawnictwo Setidava, które od tamtego czasu stało się integralną częścią instytucji kultury w tym mieście. Pełna nazwa tej placówki brzmi Wydawnictwo Setidava Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie.

W 2020 roku, Wydawnictwo Setidava zaprezentowało kilka interesujących publikacji, w tym:

• Mikołaj Michalski – Ja, prosty poeta,
• Alicja Wardęcka-Gościńska – Korespondencja Witolda Friemanna,
• Jacek Bugaj – Gosławice. Historia niezbyt odległa,
• Czterdzieści edycji Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego MILOWY SŁUP.

Wydawnictwo ma na swoim koncie również inne znaczące publikacje, w tym:

• Andrzej Łaskarz. Dyplomata, duchowny: 1362-1426 / aut. Paweł Dembiński i inni,
• Civitas Konin. Ch. 1. Dzieje miasta i starostwa do schyłku XVIII w. / red. Jerzy Łojko,
• Historia pewnego rejsu. Z pokładu Powstańca Wielkopolskiego A.D. 1992 / Leonard Paczesny,
• Konin jak Colorado. Zapomniana podróż Ryszarda Kapuścińskiego / Izabela Bobrowska: [fotografie Ryszard Kapuściński],
• Na służbie u Kopciuszka. Biografia i twórczość Zofii Urbanowskiej / Barbara Kosmowska; ze wstępem krytycznoliterackim Joanny Papuzińskiej.

Nagrody i wyróżnienia

Wyróżnienia i nagrody przyznawane Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Zofii Urbanowskiej w Koninie podkreślają jej znaczący wpływ na rozwój czytelnictwa oraz popularyzację wiedzy lokalnej. Oto kluczowe osiągnięcia:

• Certyfikat „Najlepsze w Polsce” otrzymany w 2017 roku w Konkursie Produktów i Usług, który uznaje instytucje za wybitne w zakresie upowszechniania czytelnictwa oraz długotrwałej działalności na rzecz edukacji regionalnej,
• W 2013 roku Miejska Biblioteka zdobyła wyróżnienie specjalne w kategorii Promotor Ekologii w XIV edycji Narodowego Konkursu Ekologicznego Przyjaźni Środowisku za przykładne kształtowanie postaw proekologicznych, jak również za organizację Powiatowego Konkursu Poetyckiego, który promował poezję dotyczącą ochrony środowiska – „Zielone Rymy”,
• Templum Libri, który biblioteka otrzymała w 2012 roku w konkursie Wielkopolska Biblioteka Roku, docenia szczególnie jej działania na rzecz popularyzacji wiedzy o lokalnej historii oraz wydarzeniach i życiu mieszkańców regionu konińskiego w publikacjach Wydawnictwa Setidava,
• Medal Bibliotheca Magna Perennisque, przyznany w 2007 roku, za całościowy wkład w rozwój bibliotekarstwa w Polsce oraz szerzenie kultury książkowej wśród społeczeństwa.

Każde z tych wyróżnień odzwierciedla nie tylko działalność biblioteki jako instytucji, ale również jej zaangażowanie w szersze działania na rzecz społeczności i ochrony środowiska.

Podstawa prawna działania biblioteki

Miejska Biblioteka Publiczna im. Zofii Urbanowskiej w Koninie funkcjonuje w oparciu o aktualne przepisy prawa, które obejmują szereg kluczowych dokumentów. Wśród nich znajdują się:

• Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 roku dotycząca bibliotek,
• Ustawa z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej,
• Statut Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie, z zmianą od 19 lutego 2021 r.,
• Regulamin Organizacyjny Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie,
• Regulamin korzystania ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie.

Nadzór nad działalnością biblioteki sprawuje Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu.

---

Oceń: Miejska Biblioteka Publiczna im. Zofii Urbanowskiej w Koninie

---